«Litteris
97
apostolicis summique pontificis nunciis reuerenter, uti dignum est, inclinamu
r
98
; sed quia luctuosam continent querimoniam
de Jesu Christi contumelia
99
, omnium corda Christum diligentium uertunt in stuporem. Nihilominus tamen, ut decet,
paterne sollicitudini grates debitas agit Christianitatis uniuersitas; quia, sicut
in capite corporis sedes est rationis et scientie, ita et in capite sancte matris
ecclesie, id est Apostolico, totam consistere summam consilii non ambigimus. Quicquid
ergo diuina gratia sue dignatur
100
reuelare prudentie, hoc
quasi de capite deriuetur in
membra
101
, ut benedictionem consequi mereamur. Hec illis responsa sufficiant; nunc denique,
dilectissimi, ad nos commonentes uerba uertamus. Patres nostri priores meruere tempora
meliora, fertilitatis scilicet ac tranquilitatis, quia in eis iustitia et ueritas
obuiauerunt sibi
102
. Horum uero dierum uolumine fraus et uiolentia regna moderantur; adulatores et hypocrite
colla regum et regni principum complectentes stringunt
103
, et per eos officia cuncta mutuantur
104
iuxta illud poeticum irridentis prouerbium
105
: «Quod non dant
106
proceres, dabit histrio»; qui autem ob uirtutis meritum fallere indignatur, non solum
nullam meretur gratiam, uerum etiam detrectatorum morsibus laniandus exponitur. Quicquid
ergo uitiosum et uirtuti contrarium esse perpendimus, celerrime relinquamus, et turpia
inhonestatis abicientes
107
, quos habuimus, patres imitemur! Que ⟨
enim⟩
108
regna queue patria
109
antiquorum Danorum gloriosa tropea
110
non predicant? Si Greciam consulis, nostrorum audacia se defensari clamitabit. Longobardiam,
si uis, interroga, et statim sui nominis proprietate se deuictam a nostris non celabit;
appellantur enim
111
, sicut notissimum est, Longobardi, id est: «longam barbam habentes», eo quod antiquitas
nostri habitus, cum eos uinceremus, more leonum ge
rnob
adiam
112
producebat: qui paternam consuetudinem imitantes nomen hereditario iure possederunt,
Romanamque fortitudinem terror gentis nostre concussisse dignoscitur. Per Normanniam,
quam uastauimus, reuertamur ad Angliam et Norwegiam; ⟨
inde⟩
113
regirantes ad orientem mentionem faciamus de Finnis ⟨et⟩
114
Sembis, nihil de Sclauia relinquentes, a termino, qui dicitur Hel
115
, usque ad uastam solitudinem, que coniungit
Sclauiam, Holsatiam atque Daciam; et sic pene totum orbis circulum feroci audacia
peruagantes sue subdidere dicioni
116
. Hec autem horrenda pericula mortesque multiplices non diuine religionis intuitu
sustientes, sed dilata
nde
117
fame nominis su
i, perpetu
am gloriam meruerunt. Non ergo simus peripsima
118
hominum et
119
crimen inferamus adepte dignitati; i
mmo
120
ue
rtamur a seditione ciuium ad maiora et utiliora certamina: forte nos expectat gloriosus
de tyranno triumphus. Iudicia enim dei abyssus multa
121
; et si humanam latet cecitatem, diuine prouidentie rationem non obscurat
122
, quo exitu hec dei sustinentia terminetur. Simus in sorte sanctorum
123
et communione laborum; qui non ualet corpore, rebus opem conferat laborantibus, ut
participes sint in premio, qui non sunt dispares in uoto.»
Hec ille uir concionabatur in publico.