Korpusfil: Norges gamle love. Første række. Bind 3, 1849

Digital corpus and dictionary of Norwegian Medieval Latin texts

Nasjonalbiblioteket 2019

Publiseres som del av digitalt tekstkorpus.

[167] 

79. Kong Magnus Erikssöns Retterbod om Tienden i Jamteland.

Stockholm den 27 de Juli 1346.
Efter Afskrift i de peringskjöldske Samlinger Tom. VII. E. 10 i det svenske Rigsarchiv i Stockh.
Omnibus presentes literas inspecturis, Magnus dei gracia Swecie, Norvegie et Scanie rex salutem in domino sempiternam. Lenore presencium noverint universi, quod nos auctoritate regia declaramus, pronunciamus et decernimus venerabilem in Christo patrem dominum Hemmingum archiepiscopum Upsalensem, qui nunc est, et successores suos, decimas suas et alios redditus et obvenciones quascunque sibi in terra Iempcie debitas et quocunque provenientes, libere posse jure suo, quocunque sibi, suis officialibus vel procuratoribus placuerit, vendere et in res alias quaslibet convertere, ac decimas suas seu res alias quascunque, ad se racione jurisdiccionis vel alias qualitercunque spectantes, extra fines terre Iempcie deducere, ubicunque et quandocunque sibi et deputatis ab eo visum fuerit expedire, non obstantibus quibuscunque constitucionibus, vel literis nostris prohibitoriis, generalibus vel specialibus, super non emendis ibidem, nisi certis temporibus, mercibus, nec extra eandem patriam deducendis, quas ad prefatum dominum archiepiscopum Upsalensem declaramus, pronunciamus et decernibus non extendi, nec per eas debere sibi vel successoribus antedictis prejudicium aliquod generari. Prohibentes firmiter et sub optentu gracie nostre, ne quis advocatorum vel officialium nostrorum, seu quivis alter cujuscunque condicionis existat, sepedictum dominum [168] Hemmingum archiepiscopum Upsalensem vel successores suos quomodo libet turbet vel impediat in premissis seu aliquo premissorum. Datum sub sigillo nostro in castro nostro Stockholmensi, anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo sexto, vicesima septima die mensis Julii.
1
[277] 

9. Erkebiskop Paals förste Statut.

Nidaros den 22 de September 1334.
a) Latinsk Original.
Efter Perg. Cod. No. 350 fol. (Cod. Scardensis) i den arnamagn. Samling. Haand fra 1363.
Bref Påls erchibiskups i Nidarosi.
In nomine domini amen. Paulus dei paciencia Nidrosiensis ecclesie archiepiscopus. Halluardus Hamarensis. Salomon Osloensis. Ericus Stauangrensis. eiusdem gracia episcopi. Nidrosiensis ecclesie suffraganei. vniuersis Christi fidelibus per Nidrosiensem prouinciam constitutis salutis eterne gaudium in filio uirginis. Residentes in sacro prouinciali concilio pro reparacione morum et statu ecclesie reformando et ab inimici framea animabus nostro regimini commissarum(!) eruendis. prout ex iniuncte nobis debito seruitutis [278] obligamur. In nomine patris et filij et spiritus sancti. In primis statuimus de uita et honestate clericorum. ut caste et continenter uiuant. Statuta predecessorum nostrorum et precipue duo ultima felicis recordacionis Elaui archiepiscopi predecessoris nostri in concilio Bergensi edicta innouamus. approbamus. ratificamus. omnibus alijs et singulis predecessorum nostrorum statutis in concilijs prouincialibus que preter iura uel contra canones sunt edita penitus abrogatis. preter que in istis nostris statutis subsequuntur. penas et modum puniendi transgressores et precipue notorios fornicatores et eorum focarias ad ius commune reducentes. Item statuimus ut in monasterijs quibuscumque nullus precio uel pactione recipiatur in fratrem uel sororem. nec prebendarios seu prebendarias sine suorum dyocesanorum consensu. quod si factum fuerit ipsi recipientes tales pactiones siue bona ex ipsis proueniencia ipso facto tocius administracionis iure et prelacionis auctoritate sint priuati. dantes uero et consentientes ad arbitrium dyocesani puniantur. et quod abbates et abbatisse in sua consecracione iurent. et moniales in suis benedictionibus ut hijs non consentiant corporale prestent iuramentum. Item sacro approbante concilio docuerimus (declaramus?) omnes et singulos clericos. cuiuscumque condicionis status dignitatis uel ordinis existant. priuilegijs sedis apostolice qualitercumque abutentes. seu casus ab episcopis seruatos seu per prouincialia uel sinodalia statuta sibi temere usurpantes. uota peregrinationis auctoritate propria pro suo libitu indiscrete commutantes uel penitencias publicas relaxantes. ipso facto excommunicacionis siue (pene?) subiacere. Item statuimus ut clericus. cuiuscumque status ordinis uel dignitatis existat. qui procurat a rege uel a seculari potestate distincte uel indistincte manifeste uel occulte contra iusticiam se tueri. quo minus pro suis excessibus a suo iudice ecclesiastico corrigatur. ipso facto excommunicacionis sentenciam incurrant. Item precipimus quod statuta domini Vilhelmi Sabinensis cardinalis condam legati ad Noruegiam diligenter obseruentur et singulis annis in synodis publicentur. Item prohibemus sub interminatione maledictionis eterne. ne aliqui indiscretas indulgentias pronunciare presumant. Item statuimus quod claustra monialium sub diligenti custodia et firma clausura precipue de nocte obseruentur. nec clericos uel laicos. religiosos uel seculares post earum uesperas ad se ingredi permittant. nisi urgens necessitas et euidens utilitas id exposcat et tamen non in locis et horis suspectis. Item declaramus quod episcopi quilibet in sua dyocesi. archiepiscopus in tota prouincia. possint dispensare uel dispensando relaxare statuta super obseruatione ieiuniorum et feriarum. et nullis(!) nisi ex commissione ipsorum sibi specialiter facta. Item quod in statuto bone memorie domini Elaui cauetur. ne sacerdotes uel alie beneficiate persone non admittantur ad penitenciam nisi decimam partem bonorum per ecclesiam acquisitorum ecclesie relinquant. interpretamur nomine penitencie. quantum ad illum articulum. absolucionem intelligi. non quin possint audiri et ad ueritatis uiam [279] induci. at eciam salutaria consilia eis impendi uel eciam pro alijs suis peccatis absolucionem obtinere. Item statuimus. ut nullus sacerdos uel clericus infra sacros ordines constitutus. qui usque ad extremum uite sue in concubinatu notorio compertus fuerit perdurasse. ad sepulturam infra muros uel parietes aut in atrijs uel uestibulo ecclesie. cuius thorum meretricijs amplexibus compertus est uiolasse. uel eciam cuiuscumque alterius ecclesie. quantumcumque dignam peregit penitenciam. ob detestacionem tam fedi criminis admittatur. et quicumque tales in ecclesia uestibulo uel atrio sepeliuerint uel scienter admiserint. eo ipso ab officio et beneficio sint suspensi. Item secundum canonicas sanctiones statuimus. minus(!) ut concubinis seu focarijs clericorum infra sacros constitutor(um) iniungatur penitencia tamquam et sacrilegio pro adulterio s.(!) si occulte sint. si uero sint notorie nisi monite a peccato destituerint excommunicentur. et publice excommunicate in sua malicia perdurantes in ecclesia nuntientur. Item precipimus quod episcopi et eorum officiales clericos habeant iuratos ad eorum acta fideliter conscribenda. Insuper statuimus quod nulli laico de cetero prepositura uel alie cause spirituales uel spiritualibus annexe committantur. Item statuimus quod procucuratores prepositorum siue exactores nullam mulctam pecuniariam leuent sine scitu sacerdotis parrochioalis(!) et quod idem sacerdos copiam omnium sic leuatorum in scriptis exhibere ualeat domino episcopo requisitus. Item prohibemus ne episcopi abbates abbatisse sev alij ecclesiarum rectores uel prelati presumant suarum ecclesiarum predia terras uel quascumque alias possessiones decetero alicui tradere uel concedere pro suo perpetuo. Quod si alicubi attentatum inuenitur in irritum reuocamus. terras et possessiones predictas sic alienatas ad ius et proprietatem ipsarum presentis auctoritate concilij reducentes. In quorum omnium testimonium et euidentiam firmiorem sigilla nostra presentibus (sunt) appensa. Datum Nidrosie anno gracie ccc°. xxx°. iiij°. Decimo kal. octobris.


1. I Margen: Ex orig. priv. et statut. histor.